Lûtfiyye-i Vehbî, farsça başlıklı 92 bölümden ve toplam 1174
beyitten oluşan Osmanlı Türkçesiyle yazılmış bir mesnevidir. Bazı
bölümler eğitimden çok, evlenmek, ev kurmak, eşya edinmek, iş
yapmak gibi hayat icaplarına dönük tavsiye ve öğütleri içermektedir.
Buna karşılık birçok bölümde kültür, zevk ve mutluluk, hayatı sevmek,
hobiler edinmek gibi, yaşamı renklendiren istek ve eğilimlerin küçük
yaşlarda köreltilmesin! amaçlayan öğüt ve uyarılar vurgulanmış;
düşünüp tartışmak, irdelemek, ilm-i hikmete (felsefeye) ilgi duymak,
geometriye kafa yormak, müzikle uğraşmak, oynamak, hatta kuş
beslemek ve çiçek yetiştirmek ise "yasak-günah-abes" sayılmıştır.
İlm-i Musiki:
Biliyorum müzik ruhlara esenlik verir ama, yine de
bestekâr olmayı düşünme. Sana yakışmaz. Soyunda da yok. Tanburun
orta teli olma. "Sakınub söyleme şarkı mâni / Hele türkü hiç söyleme!/
Olma sazendelerin demsâzı" Ney üflemekte ne yarar var?
Santuri olmak ise rezalettir. Sakın daire-zen olma ayıptır. "Nağmede gerçi nice halet
var! / Nice dikkat edecek hikmet var" Aman çocuğum, eğer evde gizli
gizli icra edersen duyanlar "çelebi ehl-i hevadır diyeler/Mâil-i zevk u
sefâdır diyeler". Fakat evden uzak yerlerde, elemli günleri bir an
unutabilmek için dinleyebilirsin (s.13).
Vehbî, gözüm nuru dediği Lûtfullahının, sorgulayıp düşünmekten,
pozitif bilimlerden; bunları simya, ta'vir, tılsım ve ihfa ile denk tuttuğu için
uzak durması görüşündedir
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder